donderdag 9 juli 2015

Studio 3005 en Poetry International (Recensie)

STUDIO 3005: KWARTET VOOR POETRY INTERNATIONAL

Op 10 juni 2014 verscheen op de website van Drukwerk in de Marge een bericht van drukker Marc Vleugels van Studio 3005: ‘Vanaf morgen sta ik 5 dagen (t/m zaterdag) te onthaasten op de Poetry International in de Rotterdamse Schouwburg. Iedere namiddag en avond druk ik live, in boekdruk, met houten letters, citaten van de festivaldichters. Ook zijn de vier nieuwe boekjes uit Reeks 107 met gedichten van 4 van de festivaldichters aan mijn stand verkrijgbaar (naast alle andere deeltjes).’ Vleugels maakt zijn reputatie waar van productieve private presser die deze rubriek hem eerder toedichtte. Wederom valt de speelse, kleurige vormgeving op. Mogelijk zorgt zijn pers ook voor een primeur in drukkersland. Blanco boeken waren er al langer, zo ook het bundeltje van de Berlijnse dichter en vertaler Norbert Hummelt (1962): vier ongenummerde blanco pagina’s. Maar de tekst van twee prozagedichten is op de binnenflappen van een los omslag gedrukt en het colofon op de achterkant ervan. Is dit ooit eerder bedacht? Toepasselijk is de titel Alles stil klein in de linker bovenhoek gedrukt en is het omslag aan de voorkant verder leeg. De blokvormige gedichten zijn ook stil, verhalen op alledaagse toon en vol half afgemaakte formuleringen van een behaaglijke, broze wereld: over het ademen van een kind, het gezoem van bijen en herinneringen aan kersentaarten. ‘We vechten voor onze herinneringen’, stelt Philip Nikolayev (1966) in ‘De kunst van het vergeten’, het openingsgedicht van De waarheid zoals die zich eens voordeed. Nikolayev, geboren in Moskou, woont sinds 1990 in de Verenigde Staten en schrijft in het Engels. Net als Hummelt koestert Nikolayev herinneringen. Het gedicht ‘Een hang naar zwerven’ verhaalt van ‘die grootste paradox van allemaal - / een gelukkige Sovjet-kindertijd’. Deze speelt zich af in Moldavië, in een kamer en keuken zonder toilet en stromend water maar ‘Er school grote schoonheid in die vuiligheid’. De hele Sovjet-Unie openbaart zich als een oma verschijnt: ‘Ze was hoofd van de marxisme-leninisme-faculteit / aan de Staatsuniversiteit voor Energetica in Ivanovo / […] en een schat van een mens; ze hield van me en verwende me vreselijk / en haar bosbessentaart was natuurlijk de beste / van de wereld.’ Tegenover deze losjes opererende, mijmerende dichters komt de Zweedse dichteres Ann Jäderlund (1955) in de vijf gedichten van Waarom zijn we niet in het paradijs? somber over: ‘Ik ging dood gisteren en sinds mijn geboorte’. Hier geen mythische taarten en vertaaltoon maar minimalisme: ‘Zeggen is weinig. Eenvormigheid / die er een veelvoud van maakt.’ In minieme oplage verscheen nog Geheim op klaarlichte dag, uitbundige liefdespoëzie van de Frans-Algerijnse dichter Habib Tengour (1947), waarin het decor wisselt van het bergdorp van zijn jeugd naar de Parijse metro. Een veelvoud aan stemmen, in Rotterdam ten gehore gebracht, komt zo in een kleurig kwartet bijeen. Studio 3005 biedt ook inhoudelijk iets verademends: namen die men bij andere persen niet tegenkomt.

Norbert Hummelt, Alles stil. Vert. Erik de Smedt. 2014. 4 p. 36 ex. € 21,50 | Philip Nikolayev, De waarheid zoals die zich eens voordeed. Vert. Jabik Veenbaas. 2014. 8 p. 36 ex. € 23,50 |  Habib Tengour, Geheim op klaarlichte dag. Vert. Kiki Coumans. 2014. 12 p. 26 ex. € 23,50 | Ann Jäderlund, Waarom zijn we niet in het paradijs? Vert. Lisette Leustermans. 2014. 8 p. 36 ex. € 23,50 (Studio 3005, Van ’t Hoffstraat 27, 2665 JL Bleiswijk 3005@bart.nl). 
| Eerder verschenen in De Parelduiker 19 (2014), nr. 4-5, p. 151-153 (als onderdeel van de rubriek ‘Schoon & haaks’).